BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.). Epistolae', 'EBERHARDUS EBERBACENSIS, abbas. Epistola ad s. Hildegardim', 'GEBENO EBERBACENSIS. Epistolae', 'HILDEGARDIS (s.). Epistolae', 'HILDEGARDIS (s.). Epistolae. Excerpta', 'HILDEGARDIS (s.). Rescriptum de regula s. Benedicti', "Numérisation effectuée à partir d'un document de substitution.", "F. I, 1-115 GEBENO EBERBACENSIS, Compilation de prophéties de s. Hildegarde, en deux livres avec épître dédicatoire et prologue. Titre du XVII e s. « Speculum futurorum temporum s. Hildegardis virginis, quae claruit anno Domini M C, tempore domini Eugenii papae tertii » (1), reproduisant un titre du XV e s. dont il ne reste que des traces, lisibles au miroir, sur le f. de garde numéroté « 2 » ; — Épître dédicatoire. « Incipit epistola Gebenonis prioris in Eberbach. Honorabilibus viris... Sancta virgo Hildegardis fundatrix... — ... publicetur. Explicit epistola » (Pitra, Analecta sacra , VIII (1882), 483, début seul) (1-2v) ; — « Incipit prologus. De Antichristo nostris temporibus diversi... — ... gloria in secula seculorum. Amen » ( ibid ., 484) (2v-4) ; — « De eo quod s. Hildegardis obscure et inusitato stilo loquitur in libris suis. Libros s. Hildegardis plerique legere fastidiunt... — ... loquebatur in illis » ( ibid ., 484-485, début seul) (4-4v) ; — « Prologus Scivias simplicis hominis. Et ecce quadragesimo tercio temporalis cursus... — ... et scribe sic » ( P. L. , CXCVII, 383-386) (4v-7v) ; — « Finis decime visionis. Hoc modo opus meum dicit Dominus... — ... componat », extr. de Scivias , L. III, vis. X ( ibid ., 708) (8) ; — L. I : « Incipit prophecia s. Hildegardis de quinque futuris temporibus que ceperunt anno Domini M C, secundum quod ipsa dicit in quodam loco. Post incarnationem Christi, inquit... — ... vertebatur » (Pitra, op. cit ., 485) (8-8v) ; « Vidi ad Aquilonem... — ... ille moritur » ( P. L. , CXCVII, 709-711) (8v-10) ; « Item de eisdem quinque temporibus exscerptum de alio libro s. Hildegardis qui vocatur Liber divinorum operum. Hic diffusius quasi exponendo... Dies istos qui in justicia torpent... — ... edita sunt. Amen. Explicit liber divinorum operum s. Hildegardis » ( ibid ., 1017-1037) (10-40) ; «Vicesimum quintum capitulum XI visionis libri Scivias. Insanus homicida... — ... dejecti sunt velut scriptum est. Explicit liber primus » ( ibid ., 716-722) (40-50v) ; — « Incipit prologus in librum secundum. Precedentem libellum qui tractat... — ... Antichristi. Explicit prologus » ; cf. avec variantes, Pitra, op. cit ., 485 (50v) ; — « Incipit liber secundus. Verba s. Hildegardis de primo tempore. Post incarnationem Christi... » ; cf. f. 8-8v (50v-51) ; « Ex libro divinorum operum de primo tempore. Spiritus sanctus uterum Virginis fecundavit... — ... penitenciam agant » ( P. L. , CXCVII, 1006-1007, 1012-1013, 1013-1015) (51-55) ; « Item verba s. Hildegardis ex vita s. R°uperti de primo tempore. Tempus pressure et destructionis... — ... viderit » (Pitra, op. cit ., 356-357) (55-55v) ; « Ex epistola s. Hildegardis ad Colonienses de futura tribulatione clericorum. De vivente luce... — ... persistent » ( P. L. , CXCVII, 249-252) (55v-60) ; « Ex epistola s. Hildegardis ad Treverenses de eo tempore. Magistri et prelati... — ... discuciat » ( ibid ., 256-257) (60-61v) ; « Ex epistola s. Hildegardis ad Cunradum regem... de futuris temporibus. Tu in quadam parte... — ... non erubescas » ( ibid ., 185-186) (61v-62v) ; « Ex hac visione scire poteris quare tribulationes iste eveniant. In lecto egritudinis... — ... infundat » ( ibid ., 269-271) (62v-66) ; « Ex epistola s. Hildegardis. He, he, hoc tempus... — ... effundunt » (Pitra, op. cit ., 486) (66) ; « Item epistolis ejus planete clericos et claustrales significant. Prefati autem planete... — ... veniet » ( ibid ., 355) (66-66v) ; « Item ex epistolis ejus. O filie mee audite... — ... excribrabit » ( ibid ., 362-363) (66v-67) ; « Ex epistola s. Hildegardis ad Eugenium papam... Nunc iterum dicit tibi... — ... apparet » ( P. L. , CXCVII, 146) (67) ; « Ex epistola s. Hildegardis ad Anastasium papam. Omnis terra turbabitur... — ... diversarum iniquitatum » ( ibid ., 152) (67-68) ; « Item ex quadam epistola. Nunc enim sunt tempora... — ... vives » ( ibid ., 283) (68) ; « Item visio ejusdem. Mense Julio presentis anni... — ... deludere cepit » (Pitra, op. cit ., 348-349) (68-69) ; « Per vitulum et leonem monachi et clerici designati sunt. Hec duo predicta genera... — ... corruerunt » ( P. L. , CXCVII, 263-266, avec lacune) (69-71v) ; « Ex libro Scivias item de conversis. Sicut in tribus personis... — ... temere rapuisti » ( ibid ., 490-493) (71v-76) ; « Epistola prioris de Eberbach ad filias s. Hildegardis. Venerabili Domine N. priorisse de Sancto Rupperto... Gebeno... Nuper cum essem apud vos... — ... redigentur » (Pitra, op. cit ., 486-487, édit. partielle) (76-81) ; « Item de eisdem hereticis ex Apocalipsi et de septem temporibus a predicatione Christi usque in finem seculi. Sanctus Johannes in Apocalipsi de lacrimabili tempore... — ... per inmortalia secula seculorum. Amen » ( ibid ., 487-488, éd. partielle correspondant aux ff. 89-90v) (81-98) ; « Ista dabuntur judicia ante scisma illud sub quo episcopi et clerici de locis suis expellentur. Ex libro divinorum operum capitulo nono secunde partis. Cum peccata hec in populis... — ... variabunt » ( P. L. , CXCVII, 910) (98-98v) ; « Item quando magnum scisma futurum sit ex epistola s. Hildegardis ad Treverenses. Hoc, inquit, muliebre tempus... — ... ire sue » ; cf. ms. Latin 3519, f. 87-88 plus long et Mazarine, ms. 1646, f. 62 b (98v-99v) ; « Epistola Cisterciensium ad s. Hildegardim. Hildegardi honorande... Locorum intersticio... — ... ambigatis. Valete » ( P. L. , CXCVII, 380) (99v-100) ; « Epistola s. Hildegardis ad Cistercienses. Ego fons vivus... — ... in estimatione sua » (Pitra, op. cit ., 334-336) (100-104v) ; « Epistola s. Bernardi ad s. Hildegardim. Dilecte in Christo Hildegardi... Quod de nostra exiguitate... — ... proficiant » ( P. L. , CXCVII, 189) (104v-105v) ; « Epistola s. Hildegardis ad s. Bernardum. In spiritu mysteriorum Dei... — ... in certamine in Deo. Amen » ( ibid ., 189-190) (105v-107) ; « Epistola Eberhardi abbatis ad s. Hildegardim. Dilecte Deo... Magnificamus et glorificamus pro vobis... — ... parati sumus » ( ibid ., 194-195) (107-108) ; « Epistola s. Hildegardis ad Eberhardum abbatem de Eberbach. Qui est, dicit serena lux... — ... Spiritus sancti » ( ibid ., 195) (108-108v) ; « Ad quendam episcopum de indiscreta objurgatione subditorum. Tu qui lucida stella... — ... audient te » ( ibid ., 184) (108v-109) ; « Epistola s. Hildegardis ad quendam de discretione spirituum. Animam tuam in duabus partibus... — ... misceri » ( ibid ., 354-355, avec lacune) (109-110v) ; « Ad quendam quod nimia et indiscreta abstinencia utilis non sit. Vivens lux dicit... — ... amat » ( ibid ., 319-320) (110v-111v) ; « Ad quandam quod discreta abstinencia bona sit. Quicumque agrum corporis sui... — ... templum vite » (111v-112) ; « Ex quadam epistola s. Hildegardis de conversis. Per leonem... », cf. même extr. au f. 69-71v (112-115). Cf. recueil identique dans le ms. 1646 de la Bibl. Mazarine, f. 1-73, et avec variantes les mss. Latin 3519, f. 41-95v, 2592, f. 1-53, 13581, f. 22-55, 16089, f. 16-36v, 16607, f. 108-158 ; on trouve des extraits dans les mss. Latin 2599, f. 253-263, 4895A, f. 141-150, 14726, f. 126-129 ; cf. également le dépouillement d'un recueil analogue dans Pitra, op. cit ., 483-488 et, sur l'auteur, Hauréau, dans Hist. litt ., XXX, 616-619. F. 115-131 S. HILDEGARDIS, Rescriptum de regula s. Benedicti abbatis. « A quibusdam monachis rogata est ut aliqua eis de regula s. Benedicti rescriberet, quibus hec rescripsit. Et ego paupercula feminea forma... — ... suscipiant. Explicit rescriptum s. Hildegardis de regula s. Benedicti abbatis » ( P. L. , CXCVII, 1055-1066) ; cf. Mazarine, ms. 1646, f. 73-85. F. 131v-139v « Visio cujusdam monachi ». Prologue « [V]isionem quam monachus quidam Cisterciensis ordinis... dum sacra missarum ageret sacramenta, vidit... — ... accedamus » (131v-132) ; — Texte : « In regno romani Imperii in Suevie provincia, in territorio Augustensis ecclesie... — ... quod ipse prestare dignetur qui se ipsum panem vite eterne nobis edendum exhibuit, Jhesus Christus... » (132v-139v). Ce miracle est postérieur à 1202, date de la mort d'Odescalc, évêque d'Augsbourg, nommé comme défunt dans le texte ; cf. Mazarine, ms. 1646, f. 85 et Molinier, dans Cat. des mss. de la bibl. Mazarine , II, 146. Pour le titre calligraphié au XVII e s. du f. I ; cf. add . du ms. Latin 2897 ; ms. Moreau 849, f. 153.", 'Donné à Colbert par Charles-Armand de La Porte, duc de Mazarin ; cf. ms. Latin 9363, f. 32 et Delisle, Cab. des mss. , I, 444.
F. 142, ancienne garde collée du contreplat inférieur. - ex-libris. - du XIII. - e. - s. de l'abbaye de Clairvaux, lisible à la lumière ultra-violette : « Liber Sancte Marie Clarevall. » ; au même f., mention partiellement effacée en cursive hébraïque du XIII. - e. - -XIV. - e. - s. signifiant : gage, deux florins. —. - Ex-libris. - du couvent des Célestins d'Avignon au f. 142v : « Fratrum Celestinorum de Avinione est liber iste » (XV. - e. - s.) ; autres. - ex-libris. - de ce couvent, du XV. - e. - et du XVI. - e. - s. lisibles à la lumière ultra-violette, f. 1, 2 et 139v. — Aux ff. 1-4 et 134-139, croix perforées à l'emporte-pièce dans le parchemin. — Le titre du f. I, du XVII. - e. - s., est d'une main que l'on retrouve dans plusieurs mss. ayant appartenu à la Bibliothèque des Célestins d'Avignon ; cf. ms. Latin 3290. - Écriture méridionale. Initiales rouges et bleues. Rubriques. — Quelques additions et corrections contemporaines ; quelques notes au crayon du XIV. - e. - s., notamment au f. 9v : « Nota quia modo videntur esse anno currente M° CCC° XXIII° ista tempora » ; quelques notes du XV. - e. - et du XVI. - e. - s. : au f. 59 on a inscrit en regard du texte le millésime : « 1567 », avec rappel au f. 139v : « Nota pro anno 1567 fo. 60° ». — Foliotation ancienne de 1 à 135, contenant deux erreurs ; foliotation moderne rectifiant la précédente à partir du f. 55. - Parchemin. - II-142 ff. - 260 × 170 mm. - Reliure maroquin rouge aux armes et chiffre de J.-B. Colbert. Titre au dos : « Sanctae Hildegardis opera »
Source: Bibliothèque nationale de France. Département des manuscrits. Latin 3322